Sallabaş Hastalığı
Özellikle güvercin ve tavuklarda çok sık rastlanan bir durumdur. Halk arasında sallabaş hastalığı (delibaş, kafa sallanması, titremesi, döndürmesi, geriye yada öne doğru çekim hareketi) olarak bilinse de böyle bir hastalık yoktur. Bu yaşanılan kafa döndürme, kafa titretme durumu farklı bir hastalığın kanatlı üzerindeki kalan etkisidir. Kimi zaman kalıcı olsa da, bazı kanatlılar bu hasarı aşabilmektedir. Bu durumun oluşmasına sebep olan hastalıklar arasında en çok PMV1 grubu virüsler etkilidir. Paratifo virüs olarak da adlandırılırlar. PMV1 dışında salmonella ve adenovirüs'de ne yazık ki bu tip travmalara yol açabiliyor. Eğer kanatlının direnci düşük ise mutlaka sallabaş, kafa titretme travması yaşayacaktır. Bu gibi durumlarda kafa döndürme durumu bulaşıcı olmasa da, yaşanılan hastalık (paramixo, adeno ve salmonella) bulaşıcı olduğu için çok kısa sürede kümesteki diğer hayvanlarda da görülebilir.
Bu durum yaşandığında hemen kafa döndüren ve halsiz duran kuşlar kümesten ayrı bir yere alınması gereklidir. Çok bulaşıcıdır ve diğer kanatlılara hemen sirayet edebilir.
Sallabaş Hastalığı Nasıl Önlenir?
Sallabaş hastalığından korunmak için güvercinlerde PMV1 aşısı her yıl uygulanması gereklidir. Günümüzde kanatlı pazarları, bir çok sürü yarışı vb durumlarla kuşların yabancı kuşlarla teması çok kez gerçekleşir. PMV1 hastalığı hızlı yayıldığı için eğer kümes hayvanlarınız aşısız ise mutlaka PMV1 tipi virüs ile karşılaşacak ve can kayıpları olacaktır. Kaçınılmazdır. Bu yüzden aşılama şarttır.
Güvercinlerde PMV1, tavuklarda ise Newcastle aşısı yapılması uygundur. Özellikle güvercin yetiştiricilerinde çok büyük bir yanılgı vardır. Newcastle ile PMV1 farklı hastalık grubudur. Güvercinlere Newcastle aşısı yapılmaması gereklidir. Güvercinlerde PMV1 aşısı (Nobilis P201, Chevivac P200, Pharmavac PHA) yapılması gereklidir. Her yıl mutlaka tekrarlanmalıdır.
Sallabaş Tedavisi
Öncelikle bu hastalığı felç geçirmek, menenjit sonrası kalan travma gibi nitelendirebiliriz. Öncelikli olarak sürüden, kümesten ayırarak sallabaş travması yaşayan kanatlıyı loş bir kümeste beslemeniz ve veteriner hekim ile görüşmeniz önerilir. En önemli kıstas stresten uzak olmasıdır. Kanatlı kafasını çevirdiği için yem ve su içme noktasında sıkıntı yaşayacağı için yetiştirici tarafından beslenmesi gereklidir. Beslenmesi ve loş ortamıda varsa artık kanatlının sarımsak ve multivitamin ile desteklenmesi gerekir.
Dikkat edilmesi gerekenler;
- Sık sık ele almayınız
- Saatli beslenmesini sağlayınız(Yem yediğinden ve su içtiğinden emin olunuz)
- Multivitamin ve sarımsak ile destekleyiniz
- Loş ve diğer güvercinlerden temassız bir ortamda kalmasını sağlayınız
Sallabaş tedavisi çoğu zaman 3-6 ay arasında sürebilir. Kanatlının iyileşmiş halinde bile çok hafif kafasını yan tutma durumu gözlenebilir. Unutmayın kanatlı ağır bir hastalık geçirdi ve 3-6 ay kadar yetişricininin bakıma muhtaçtır.
Sallabaş hastalığında kanatlının bazı yerlerini kanatmak gibi durumlar işkenceden öteye geçmeyecektir. Lütfen bu tarz halk arasında kulaktan dolma bilgiler ile hareket etmeyiniz.
Sallabaş Hastalığı Soru & Cevap
Sallabaş travmasındaki kanatlı uçabilir mi?
Eğer çok ağır bir şekilde geçirmiyor ve eser durumda ise uçabilir ancak sürekli başı döndüğü için biyerlere çarpması muhtemeldir. Eğer ağır bir şekilde geçiriyorsa uçması mümkün değildir mutlaka biyerlere çarparak kendine zarar verebilir bu yüzden sallabaş hastası olan güvercinlerin uçurulmaması önerilir. Tedavi sonrası eser miktarda kafa yamuk tutma durumu varsa kademeli olarak uçum denenebilir ve eğer çarpmıyorsa uçmak onun stresini azaltacak ve tedavisine yardımcı olacaktır. Tabii ki bu en ileri safhalarda artık hastalığın en aza indiği dönemlerde geçerlidir.
Sallabaş geçiren kanatlı yumurtlayabilir mi?
Evet sallabaş geçiren dişi kanatlı yumurtlayabilir, eşleşebilir. Takip altında üretim yapılabilir ancak yavru bakmada zorluk yaşayacağı aşikârdır. Sallabaş geçiren erkek güvercin dişi ile çiftleşme noktasında sorun yaşayabilir, tedavinin ilerleyen safhalarında eser kaldığı durumlarda çiftleşme gözlenebilir.
Sallabaş bulaşıcı mıdır?
Evet çok bulaşıcıdır.
Sallabaş ilacı var mıdır?
Sallabaş ilacı yoktur. Aşısı vardır ve aşı kanatlı hasta olmadan önce yapılır.
Yazar: Kuzey Temiz
* Yukarıdaki bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Web sitemizde yer alan hiçbir bilgi bir "veteriner hekim'in" görüşü kadar değerli değildir. Evcil hayvanınızın sağlığı ile ilgili tüm konularda veteriner hekiminize danışmanızı öneriyoruz.